ÜRETİCİ BATARSA DEVLET BATAR - Servet Şenyiğit

          RTE Hükümeti üreticiye darbe üstüne darbe bindiriyor. Buğday, mısır, pancar gibi temel üretim ürünlerimizdeki yanlışlara önceki yazılarımda değinmiştim. Buğdayın hasat zamanı Ukrayna’ dan buğday alarak depolar dolduruluyordu. 2023 yılının ilk 5 ayında, 2 milyar dolar karşılığında 6.5 milyon ton buğday dışalımı yapılmıştı. Mısırda da aynı yol izlenmiş ve seçim öncesi sıfır gümrükle 1.5 milyon ton dışalım yaparak çiftçiyi yok etmeye başlamışlardı. Bir yıl öncesine göre mazot, gübre, ilaç ve tohum gibi ana girdilerde yüzde 100 artışa rağmen pancar alım fiyatı 30 kuruş (yüzde 5) artmıştı. Çiftçilerle dalga geçer gibi pancar sökümüne yakın kotayı yüzde 10 düşürdüler. 400 000 tonluk pancar kotasını 40 000 ton, şeker kotasını da 2500 ton düşürmüşlerdi.

          Bu yıl çeltik hasadı bitti ancak üretici alıcı bulamıyor. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) baldo için 24 lira, Osmancık için 20 lira fiyat belirledi. Sadece özel işletmeler değil, Tarım Kredi Kooperatifleri bile üreticiden çeltiği 17 liradan almaya başladı. Çeltikte bu yıl 100 000 ton ve kaliteli üretim var. TMO çeltiği alıyor fakat şubat ayına kadar randevu veriyor. Girdileri, borçları olan küçük üretici ürününü hemen satmak istiyor, büyük üretici ise çeltiği stokluyor. Özel işletmeler de para yok diye bahane üretip üreticinin ürününü  ucuza almak istiyor.

          Narenciyede de durum üreticinin aleyhinde. Yurdumuzdaki limon rekoltesi 1.5 – 1.6 milyon ton. Bunun 700-750 bin tonu iç tüketim, geri kalanı da ihraç ediliyor. Kilogramı dalında 50 kuruştan 1.5 liraya kadar alıcı bulan, raflarda ise 7-15 lira arasında satışa sunulan limonda emeklerinin karşılığını almak isteyen üreticiler, girdi maliyetleri, kontrolsüz üretim ve hasattan reyonlara uzanan süreçteki masrafların önüne geçilmesi için destek bekliyor.

          Limon gibi mandalina da da üretici mağdur. Bu yıl rekolte yüksek fakat plansızlık nedeniyle tonlarca ürün elde kaldı. Fiyatlar düşük, alıcı bulunamıyor. Mandalina ve portakal dalında 2 lira. Ürününü satamayan üretici ağaçları kesmeye  başladı. Mandalinayı 20 kuruşa satamayan üreticiler var. Sulama parası, ilaç, gübre derken girdilerini karşılayamıyorlar. Devletten destek bekliyorlar. Yoksa ağaçların çoğunluğu kesilecek.

           Devlet üreticinin tüm ürünlerini almakla yükümlü olmak zorundadır. Üreticiyi mağdur ederek ülke kalkınamaz. Dış alım yaparak, kendi üreticisi yerine başka ülkelerin üreticisine kazandıran bir anlayışla devlet yönetilemez. Planlı, programlı üretimle üretici de kazanır devlet te kazanır.

          Tarımı sadaka değil devletçilik kurtarır.

         servetsenyigit@gmail.com