KIDEM TAZMİNATINA DOKUNMAYIN - Metin ATLI

Geçen haftaki yazımızda emekli maaşlarının gün geçtikçe düştüğünü yazmıştık. Emekli bağlama oranının % 75 ten  % 33 e düştüğünü, % 28 e kadar düşebileceğini yazmıştık. Bugün 3000 TL emekli maaşı alan bir babanın oğlu 1120 TL  emekli maaşı alacak diye yazmıştık. Yani hiç güzel şeyler yazmamıştık.

Maalesef çalışanlar sadece emekli maaşlarında mağdur olmayacaklar. Kıdem tazminatı, belirli süreli iş sözleşmesi ve çalışma koşulları konusunda da babalarının şartlarını mumla arayacaklar.

Kıdem tazminatından başlayalım.  Bugün çalışanlar işten atılırsa veya emekli olurlarsa kıdem tazminatı alıyorlar. Ne kadar alıyorlar?  Her yılbaşına 1 brüt maaş alıyorlar. Asgari ücret brüt 2943 TL Emekli yaşının yükselmesi nedeniyle bugün bir kişi emekli oluncaya kadar yaklaşık 40 yıl çalışacak. Yani asgari ücretten emekli olan biri yaklaşık 117 bin TL kıdem tazminatı alacak. İşte bunu vermemek için uğraşıyorlar. Bu konu ile ilgili bir sürü taslak hazırlıyorlar. Kıdem tazminatının yarı yarıya düşürülmesini tartışıyorlar. Tazminatın emekli maaşına eklenip 15 yılda ödenmesini tartışıyorlar. Ama tartışılanların hiçbiri çalışanların lehine değil.

Pekiyi kıdem tazminatında bugün ne aksaklıklar var? Bize göre kıdem tazminatı konusu nasıl düzenlenmeli? Bu konuda en büyük sıkıntı özel sektörde. Kesintisiz 40 yıl aynı yerde çalışabilen çok az. 40 yıl içinde genelde ya işten çıkıyorsunuz, ya da çalıştığınız şirket batıyor. Dolayısıyla tazminat alamıyorsunuz. Bunu önlemek için işveren kıdem parasını her ay bir devlet bankası fon hesabına yatırmalı. Ama devlet bu paraya dokunmamalı. Para lazım oldukça buradan para çekmemeli. Bu bir yasayla engellenmeli. Böylelikle şirket batsa da çalışanın hakkı batmaz. Kıdem tazminatı azaltılmamalı, maaşlara eklenerek kuşa çevrilmemeli. Bunun için sendikalar direniyorlar ama nereye kadar direnebilecekler belli değil.

Şu an yeni bir çalışma şekli tartışılıyor. Yasalaşırsa 25 yaş altı ve 50 yaş üstündekileri işveren belirli süreli iş sözleşmesi ile çalıştırabilecek. Böylelikle bu yaş grubu hem kıdem tazminatı haklarından hem de iş güvencesi haklarından mahrum olacaklar. Belki de bu ileride bütün çalışanlara uygulanmak istenecek.

Bu yazdıklarımla ilgili yasa tasarısını hükümet geri çekti. Ama biz biliyoruz ki iktidar partisi bir yasaya karşı çok tepki olursa o yasayı geri çekiyor. Daha sonra uygun ortam oldu mu tekrar meclise getiriyor. O nedenle bu konular ileride tekrar gündeme gelecektir.

Kısacası bütün kanunlar çalışanın lehine değil, büyük işverenlerin lehine çıkıyor. Finlandiya, İsveç, Norveç ve daha birçok sosyal demokrat ülkelerde çalışanların hakları devlet tarafından korunuyor. Bizden az çalışıyorlar, bizden çok fazla kazanıyorlar. İşvereni de rahat, çalışanı da rahat. Diyorlar ki kıdem tazminatları, emekli maaşları ülkeyi batırıyor.  Madem öyle,  bu ülkeler neden batmıyor? Aksine çalışanları, emeklileri turlarla ülke ülke geziyor.

Türkiye tarımıyla, sanayisiyle, turizmiyle geliri olan bir ülkedir. Türkiye çalışanların, emeklilerin maaşları yüzünden batmaz. Batarsa ancak ülkenin kaynaklarını kötü yönetenler yüzünden batar. Yolsuzluk, torpil, rüşvet yüzünden batar. İtibardan tasarruf olmaz anlayışıyla israf yüzünden batar. Dış ülkelerden alınan borçla gelir getirmeyen yol, köprü yapılması yüzünden batar. Hiç fabrika açılmadığı için batar. Mevcut fabrikaların yabancılara satılması yüzünden batar. Batan işverenlerin devlet parasıyla kurtarılması yüzünden batar. Büyük işverenlerden vergi toplanmadığı için batar. Ama asla çalışan ve emekliler yüzünden batmaz.