Bu yazı 26 Kasım 2012, Pazartesi 10:09:03 tarihinde eklendi. 2980 kez okundu.

Yeni Türk Ticaret Kanununun yürürlüğe girmesiyle birlikte aslında birçok yeni yükümlülükte tabiî ki şirket ortaklarına olmuştur. Ticari hayatta reform niteliği taşıyan Türk Ticaret Kanunu birçok konuyu yeniden ele almış ve bu konu içerisinde tacirlerin tutmak zorunda olduğu defterler ve bunlara ait yaptırımlarda sil baştan düzenlenmiştir.
Yasal defterler vergisel ve ticari boyutuyla önem arz etmektedir. Nitekim ticari bir uyuşmazlığın var olması halinde, ilgili yargı mercii tacirlerin yasal defterlerini incelemek suretiyle karara varırken, vergisel anlamda ise vergi incelemelerinin de en temel kaynaklarındandır. Hal böyle olunca kullanılacak olan yasal defterleri her iki boyutuyla incelemekte fayda vardır.

1-) 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu Açısından
213 Sayılı Vergi Usul Kanunu gerçek usulde vergilendirilen vergi mükelleflerinin tutmak zorunda olduğu defterleri çeşitli sınıflandırmalara tabi tutmayı uygun görmüş ve yasa koyucu mükelleflerin iş hacimlerini göz önünde bulundurarak, iş kapasitesine göre sınıflandırma yöntemini seçmiştir. Buna göre gerçek usulde vergilendirilen gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin vergi yasaları açısından tutması gereken defterleri aşağıdaki gibi sınıflandırmak mümkün olacaktır;
1-) İşletme Hesabı Defteri,
2-) Bilanço Esasına Göre Tutulacak Defterler;
a-) Yevmiye Defteri
 b-) Defter-i Kebir
c-) Envanter Defteri

3-) Serbest Meslek Kazanç Defteri,
Yukarıda sayılan defterlerin içeriğine baktığımızda önemli bir hususu açıklamakta fayda vardır. Defter-i Kebir Vergi Usul Kanunu açısından tutulması zorunlu ancak tasdike tabi olmayan defterler arasında belirtildiğinden bu defterin herhangi bir şekilde onaylattırılmaması vergi yasaları açısından herhangi bir yaptırım hükmü taşımamaktadır.

2-) 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Açısından
6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu açısından konuyu ele aldığımızda ise yeni bir takım yükümlülükler de gündeme gelmektedir. Vergi Usul Kanunu açısından işletme hesabı, bilanço esası ve serbest meslek kazanç defteri olarak sınıflandırılan defter tutma yükümlülüğü, Ticaret Kanunu açısından biraz daha farklılık arz etmekle birlikte, sermaye şirketleri olarak adlandırdığımız ve yöremizde en çok karşımıza çıkan Limited ve Anonim Şirketlerin yükümlülüğü biraz daha artmış olarak karşımıza çıkmaktadır. Buna göre;

a-) Şahıs Firmaları;
1-) Yevmiye Defteri
2-) Defter-i Kebir
3-) Envanteri Defteri tutmak zorundadır.
Yani Vergi Usul Kanunun bilanço esasına göre tutulacak defterleri tutmak zorunda olup bu defterlerin tutulması durumunda herhangi başkaca bir yükümlülüğü bulunmamaktadır.

b-) Sermaye Şirketleri
1-) Yevmiye Defteri,
2-) Defter-i Kebir,
3-) Envanter Defteri,
4-) Pay Defteri,
5-) Anonim Şirketler için Yönetim Kurulu Karar Defteri, Limited Şirketler için Müdürler kurulu karar defteri,
6-) Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri olarak sıralanmıştır.

Burada dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan bir tanesi, defter-i kebir vergi yasaları açısından tasdike olmamasına rağmen, Türk Ticaret Kanunu açısından tasdik ettirilip kullanılması zorunlu defterler arasında sayılmıştır.
Dolayısıyla bu defterin tacirlerimiz tarafından tasdikinin atlanmaması önem arz etmektedir.
Aksi halde ticari davaların varlığı halinde tasdikli olmayan defterler delil niteliği taşımayacaktır.