1 TEMMUZ DENİZCİLİK VE KABOTAJ BAYRAMI
Yazar - Servet Şenyiğit
Türk Dil Kurumu Sözlüğü Kabotaj kelimesini , “ Bir ülkenin iskele ya da limanları arasında gemi işletme işi” olarak tanımlamıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılış sürecinde emperyalist yıkıcı güçlere verdiği kapitülasyon denilen ayrıcalıklardan biri de denizcilik sektöründeydi. Yabancı bayraklı gemiler yük ve insan taşımacılığını tüm Trakya ve Anadolu limanlarında yapma hakkına sahipti.
Genç Türkiye Cumhuriyeti, Türkiye’ nin Tapusu olan Lozan Antlaşmasıyla kapitülasyonları kaldırdı. Kaldırılan ayrıcalıklardan biride denizcilikteki ayrıcalıklardı. TBMM tarafından 20 Nisan 1926 tarihinde kabul edilen yasa 1 Temmuz 1926 ‘da yürürlüğe girdi. Yasa, “Türkiye limanları ve sahilleri arasında yük ve yolcu taşınması , kılavuzluk ve römorkaj hizmetleri , Türk vatandaşları ve Türk Bayrağı taşıyan gemilerce yapılır” diyordu.
Bu yasayla ; akarsularda , göllerde , Marmara Denizi ile boğazlarda , bütün kara sularında ve bunlar içinde kalan körfez , liman , koy ve benzeri yerlerde , makine , yelken ve kürek ile hareket eden araçları bulundurma , bunlarla mal ve yolcu taşıma hakkı Türk yurttaşlarına verildi. Ayrıca , dalgıçlık , kılavuzluk , çarkçılık , tayfalık ve benzeri mesleklerin Türk yurttaşlarınca yerine getirilebileceği belirtiliyordu.
Denizci derken ; denizcilik alanında ve sektöründe faaliyet gösteren kamu ve özel sektör çalışanları , işverenleri anlaşılır. Denizci olmak , üretken olmaktır , mücadeleci olmaktır , haksızlıklara izin vermemek , haklarını sonuna kadar korumaktır. Kişisel çıkarları ile ülke çıkarlarını paralel olarak düşünmektir. Boğazlarımıza ve Montrö Boğazlar Anlaşmasına , Münhasır Ekonomik Bölgelerimiz ve Kabotaj haklarımıza , kıyılarımıza , adalarımıza , petrol ve doğal gaz gibi enerji kaynaklarımıza , diğer deniz kaynaklarımıza sahip çıkmak , ülkemizin milli menfaatlerini korumak ve buna ilişkin çalışmalar ve düzenlemeler yapmak demektir.
1 Temmuz Denizcilik ve Kabotaj Bayramı denizlerdeki bağımsızlığımızın , özgürlüğümüzün ve milli egemenliğimizin temel teminatlarından biridir. Milli egemenliğimiz için Mavi Vatan’ ı iyi anlamalı ve anlatmalıyız. Doğu Akdeniz’ deki ulusal çıkarlarımızı savunmalı ve korumalıyız.
Mustafa Kemal ATATÜRK ‘ ün “Denizciliği Türk’ ün büyük ülküsü olarak düşünmeli ve onu az zamanda başarmalıyız” sözünü kendimize şiar edinmeliyiz.