KEMALİST DEVRİM VE KÖY ENSTİTÜLERİ

Mustafa Kemal ATATÜRK derki; “bu memleketin asıl sahibi ve toplumsal varlığımızın asıl nedeni köylüdür. İşte bu köylüdür ki bugüne kadar bilgi ışığından yoksun bırakılmıştır. Bu nedenle bizim takip edeceğimiz eğitim siyasetinin temeli, evvelâ mevcut cehaleti yok etmektir.”

. “Efendiler!

Bu hedefe ulaşmak, eğitim tarihimizde kutsal bir aşama oluşturacaktır. Bir taraftan cehaleti yok etmekle uğraşırken bir taraftan da memleket evladını toplumsal yaşama ve iktisatta fiilen etkili ve verimli kılabilmek için acil olan ilkel bilgiyi işe yarar bir tarzda vermek kuralı eğitimimizin esasını teşkil etmektedir.

Efendiler!

Yetişecek çocuklarımıza ve gençlerimize, görecekleri tahsilin sınırı ne olursa olsun, en evvel, her şeyden evvel “Türkiye’nin bağımsızlığı ile kendi benliğine ve milli geleneklerine düşman olan bütün unsurlarla mücadele etmek lüzumu öğretilmelidir.”

Genç Cumhuriyette  kuldan birey, ümmetten ulus yaratılacakta , bu büyük görevleri gerçekleştirebilmesi için Gazi Mustafa Kemal’in elindeki olanaklar çok sınırlıydı. Nüfusun yüzde 75’i köylerde yaşıyordu. Köyler arasında yol ağı yoktu. Gazetelerin köylere ulaştırılması hemen hemen olanaksızdı. Telefon iletişimi yalnız ca devletle sınırlıydı. TV zaten olmadığı gibi radyo da çok az yerde vardı. Atatürk, bu engelleri aşmak için önce kentlerde halkevlerini, kırsal bölgelerde de halkodalarını açtı.

Halkevleri ve halkodaları , çağdaş Türk ulusunun özgür insanları yetiştirilmesinde yeterli olamadı. 1930’lu yılların ortalarında askerliğini yapmış köylüler arasından seçilen kişilerin katıldığı köy eğitmen kursları açıldı ve köylerde eğitmen olarak görevlendirildiler. Yetişkinlerin 6 – 7 aylık kurslarla anlayışlarının değiştirilmesi , köylerdeki kulluk düzenine karşı mücadeleye yöneltilmesi mümkün olmuyordu.    Rahmetli dedem Hasan Şenyiğit’ in de eğitmen olarak görev yapması  benim için gurur kaynağı olmuştur.

Bu deneyimlerin ışığında köy enstitüleri modeli geliştirildi. Hasan Ali Yücel ve İsmail Hakkı Tonguç’un belirleyici katkıları unutulmayacaktır. 1940 – 1954 yılları arasında  17251 öğretmen yetiştirilmiştir. 1940-1946 döneminde,  Köy enstitülerinde 15 000 dönüm arazi tarıma kazandırılmış , 100 km yol yapılmış , 750 000 fidan dikilmiş ve yüzlerce bina inşa edilmiştir.

Köy Enstitüleri , Kemalist Devrim’e saldırının ilk kurbanlarından biri , bu Devrim’in en önemli dayanaklarından biri dir. İsmet İnönü’yü , Hasan Ali Yücel’i , İsmail Hakkı Tonguç’ u, köy enstitülerinin özverili öğretmenlerini ve Kemalist Devrim’i köylere taşıyan köy enstitüsü mezunlarını saygıyla anıyorum.

servetsenyigit@gmail.com