22 HAZİRAN 1919 AMASYA TAMİMİ
Yazar - Servet Şenyiğit
Mustafa Kemal Paşa 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıktığında Padişah Vahdettin'in 9. Ordu Müfettişiydi ve görevi de Anadolu'daki direnişleri durdurmak ve asker ile sivillerdeki silahları toplamaktı.
Aslında, verilen görevler işgalci İngilizlerin İstanbul Hükümetine dikte ettirdikleriydi. Resmi görev Mustafa Kemal Paşa için Anadolu'ya geçişin "pasaportu" idi. Çünkü O, İstanbul Hükümetinin istediklerini yapmaya gitmemişti kafasındakinin uygulamasına bakıyordu.
Mustafa Kemal Paşa'nın Samsun'a çıktıktan sonra yayınladığı ilk ve en önemli bildiri Amasya Tamimi oldu. Amasya Tamimi, işgalci İngilizlere ve işbirlikçi İstanbul yönetimine meydan okumaydı. Resmi sıfatla Anadolu'daki direnişi durdurması istenmesine rağmen Mustafa Kemal Paşa tam tersini yapıyor, direnişin fitilini ateşliyordu.
Mustafa Kemal Paşa, 24 Mayıs'ta Havza'ya geçip 12 Haziran 1919 günü Amasya'ya gelir. Kentte büyük bir ilgiyle karşılanır. İlk iş kaldığı kışla ile postane arasına telgraf hattı çektirmektir. Padişah Vahdettin'e gönderdiği telgrafta," İstanbul'da iken milletin bu kadar kuvvetli ve az vakitte felaketlerden bu derece uyanık olduğunu tahayyül edemezdim" der. İngilizlerin "geri gelsin" baskılarına rağmen Mustafa Kemal Paşa, yaptığı konuşma ve gönderdiği mesajlarda "milli birlik" vurgusu yapmaktadır.
21-22 Haziran 1919 gecesi Mustafa Kemal Paşa, Ali Fuat Paşa, Rauf Bey ve Refet Bey toplantı halindedirler. Erzurum'dan Kazım Karabekir Paşa, Edirne'den Cafer Tayyar Paşa, Konya'dan Mersinli Cemal Paşa toplantıya telgrafla katılırlar ve metni onaylarlar. Mustafa Kemal Paşa'nın hazırladığı ve komutanlarında imzaladığı metin Amasya Tamimi adıyla anılır ve Anadolu'daki tüm askeri ve mülki makamlara gönderilir.
Milli Mücadele’nin ilk işaret fişeği diyebileceğimiz bu metin altı maddeden oluşuyordu ve ilk madde de; "Vatanın bütünlüğü, milletin istiklali tehlikededir. Milletin istiklâlini, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır" deniyordu. Diğer maddelerde de Erzurum ve Sivas kongrelerine üye gönderilmesi çağrısı yapılıyor, kumanda makamının hiçbir surette terk edilmemesi, askerin silah ve mühimmat bırakmaması isteniyordu. Mustafa Kemal Paşa, Amasya Tamimi'ni, "Yazdığımız, yeni bir tarihin vesikasıdır" diye özetliyor ve İstanbul'daki tanınmış kişileri de telgrafla Anadolu'daki ulusal harekete çağırıyordu. İstanbul Anadolu'ya hâkim değil, tabi olmak mecburiyetindeydi.
Milli Mücadelenin işaret fişeği olan Amasya Tamimi aynı zamanda Saray ve İstanbul hükümetine isyan bayrağı olduğundan Mustafa Kemal hemen görevinden azledildi. Dahiliye Nazırı Ali Kemal tamim yayınlayarak Mustafa Kemal'in emir ve talimatlarının geçersiz olduğunu duyurdu.
Mustafa Kemal Paşa'yı Anadolu'ya, "vatanı kurtarsın" diye Padişah Vahdettin gönderdi diyen Osmanlı ve padişah hayranı, Cumhuriyet düşmanı gerici ve yobazlar bunları bilemezler. Bilenler de işlerine gelmediğinden dillendirmezler.