DUA ÇEŞİTLERİ

 Dua, güçsüzlüğünü ve ihtiyacını ortaya koyarak Allah’a yalvarma, O’ndan yardım isteme, bir şeyin olmasını veya olmaması için yakarış ve niyaz demektir. Dua, bir ibadettir.  İnsanı Allah’a yaklaştırır ve kıymetini artırır. Nitekim Cenab-ı Hak, ayet-i kerimede: “Duanız olmazsa ne ehemmiyetiniz var.”[1] buyurmaktadır.

 İnsan, yaratılışı itibariyle sınırsız ihtiyaçları vardır. Ayrıca hastalık, bela ve musibet gibi birçok sıkıntılara uğrar. Bu ihtiyaçlarını karşılayabilmek için Yüce Rabbinden yardım istemeye ve sıkıntılarından kurtulabilmek için O’na sığınmaya muhtaçtır. İnsanın bütün ihtiyaçlarını karşılayabilecek ve onu sıkıntılarından kurtarabilecek ancak sonsuz kudret ve merhamet sahibi olan Allah’tır. Nitekim Kur’an-ı Kerim’de Cenab-ı Hak: “Bana dua edin size icabet edeyim(duanıza cevap vereyim).”[2] Buyurur.
Dua Çeşitleri;
1-Fiili dua: İnsanın hedefe ulaşması için çabalaması… Çiftçinin tarlayı sürmesi, esnafın dükkân açması, öğrencinin ders çalışması, hastanın doktora gidip tedavi olması… gibi. “Çalışmadan dua eden silahsız savaşa giden gibidir.” (Hadis)
2-Kavli dua: (dille yapılan dua): İnsanın fiili duanın yanı sıra isteklerini, sözle Rabbine arz etmesidir.
3-Kalbi dua: Fiili ve kavli duadaki isteklerini kalben samimiyetle Allah’tan istemektir.
4-İstidat(kabiliyet) duası: Bütün bitki ve hayvanların kendilerine göre bir istidadı, kabiliyeti ve potansiyeli vardır. Bu kabiliyetlerin ortaya çıkması için yaptıkları duaya istidat lisanıyla yapılan dua denir. Mesela:  Bir şeftali çekirdeğinde ağaç olup meyve verme kabiliyeti vardır. Bu kabiliyetin ortaya çıkıp ağaç olması için o çekirdek istidat lisanıyla der ki: “Ya Rab! Ben şeftali ağacı olup dallar, yapraklar, çiçekler ve meyveler vererek senin birçok ismine ayna olmak istiyorum.”  Allah’ da onun bu istidat diliyle yapmış olduğu duasını kabul edip ihtiyacı olan suyu, havayı, güneşi ve toprağı gönderip onu bir şeftali ağacı yapar.
5-İhtiyacı Fıtri; (yaratılıştan gelen ihtiyaçlar): Bütün canlıların hayatlarının devamı için zaruri olan ve kendi güçleri ile elde edemedikleri ihtiyaçlarını uygun vakitte vermesi için Cenab-ı Hakk’a yaptıkları dualarıdır. Örneğin; Bir arı, hayatının devamı için çiçek, su ve hava gibi şeylere muhtaçtır. Onun susaması ve acıkması gibi fıtri ihtiyaçları bir dua hükmüne geçer. Bütün dualara cevap veren Allah, onun bu ihtiyaçlarını en güzel bir şekilde karşılar.
6- Izdırar (Çaresizlik) Duası: Allah’ı hiç hatırına getirmeyenlerin çaresiz kalınca yaptıkları duadır. Mesela: Uçak düşerken, deprem başlayınca, yangının içinde kalınca, yani sadece sıkıştığı zaman  Allah’ı hatırlayıp, O’ndan yardım istemesidir. Bu konuda Peygamberimiz (as): “Sıkıntılı zamanda duasının kabul olmasını isteyen, rahat zamanda da Allah’ı hatırlayıp çok dua etsin.” Buyuruyor.

Duadan önce besmele, hamdele, ve salvele ile başlamak, duada samimi olmak, helal rızıkla beslenmek, dua ederken gafil olmamak, namaza devam etmek, esmaül –hüsna (Allah’ın güzel isimleri) ile dua etmek, (Rezzâk olan Rabbim bize rızık ver, Hâfiz olan Rabb’im bizi belalardan koru… gibi.), sadaka vermek, günahlara tevbe etmek, ümitsiz olmamak… duaların kabülüne vesiledir.

Unutmayalım dua müminin silahıdır, ibadetin özüdür…

DİP NOT: [1]/ Furkan,77-
[2]/ Mümin,60 -