OTOYOLLARDA ŞEV STABİLİZASYONU TEKNİKLERİ VE YÖNTEMLERİ: - Rahim ASAR

Otoyol projelerinde yapım sürecinde oluşan doğanın yeniden tamire ihtiyacı vardır. Yazımda ekosistemi yeniden kazandıracak yöntemlerden söz edeceğim. Yazımın hazırlanmasında katkı sağlayan ulusal ve uluslararası uygulama projelerinden tanıdığım Karaoğlu Peyzaj A.Ş. Firmasının kurucu ortağı Peyzaj Mimarı Yasin Otuzoğlu ve Karaoğlu Peyzaj firmasının koordinatörü Peyzaj Mimarı Akın Hacıosmanoğlu’na katkılarından dolayı teşekkür ederim.

Mevcut doğal dokuya müdahale sonrasında oluşan tahribatın onarılması ve erozyon riskini en aza indirgemek için alınması gereken önlemler,

1)

SUYUN YÖNLENDİRİLMESİ

Uygulama sahası çevresinde doğal ortamında bulunan akarsu, dere ve yağmur suyu ile oluşan yarıklardan yönlenen suyun kafa ve palye hendeği ile şev yüzeyinden uzaklaştırılması gerekmektedir.

2) ŞEV YÜZEYLERİNİN KORUMA ALTINA ALINMASI

Şev yüzeyinin koruma altına alınmasında kullanılacak yöntem,

• Eğim derecesine

• Zeminyapısına

• Bölgenin iklim durumuna bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Eğim derecesi arttıkça teknolojik açıdan geliştirilmiş yöntemler kullanılması gerekmektedir.

Şev stabilizasyonunda kullanılan başlıca yöntemler aşağıdaki gibidir.

a.Nebati toprak serimi ve bitkilendirme

b.Hydroseeding yöntemi ile çimlendirme

c.Hydromulch yöntemi ile çimlendirme

d.Euromat yöntemi ile çimlendirme

e.Bio Armor sistemi

g.Çelik Ağ Sistemi

f.Green Armor Sistemi

a.Nebati Toprak Serimi ve Bitkilendirme :

Nebati toprak serimi 2Y-1D eğime kadar şevlerde uygulanabilecek bir yöntemdir. Daha dik eğimli şevlerde uygulanması durumunda, özellikle son dönemde yaşadığımız iklim değişikliği sebebi ile şiddetli yağış dönemlerinde imalatta akmalar oluşabilmektedir.

b.Hydroseeding yöntemi ile çimlendirme:

Hydroseeding sulu tohumlama yönteminin genel adıdır. Hydroseeding yöntemi ile yapılan bitkilendirme, yüzey erozyon kontrolünde önemli rol oynar. Erozyon ve yüzey akışı kontrol etmede temel faktör olarak düşünülmektedir, öyle ki su yüzey erozyonuna bağlı toprak kaybının 100 kat azaltılabildiği kanıtlanmıştır. Uygulama alanının yapısına, eğimine ve iklim özelliklerine göre kullanılacak mulch türü ve ek aktivatörlerle farklı isimlerde uygulanmaktadır. Hydroseeding Nebati toprak yapısına sahip düze yakın ve max. 2Y-1D eğimli şevlerde başarı oranı yüksek bir uygulamadır. Daha çok Park sahası ve Hizmet tesislerinde kullanılan bir uygulamadır. Uygulama yapılacak alanda öncelikle zemin yapısı, şev eğimi ve toprak durumu incelenmektedir. Yapılan inceleme sonrasında iklim yapısı da göz önünde bulundurularak kullanılacak en uygun karışıma karar verilir. Hydroseeding karışımında kullanılan malzemeler:

• Wood Fiber UE Mulch

• Karışım Tohum

• Organomineral Gübre

• Organik yapıştırıcı Hazırlanan karışım uygun Hydroseeder makinası ile uygulama yapılacak arazinin topoğrafik yapısına göre hortumla veya makine üzerindeki tabanca yardımı ile iki yönlü olarak yüzeyi kaplayacak ve bütünlük sağlayacak şekilde alana püskürtülerek gerçekleştirilmektedir.

Hydroseeding yöntemi ile çimlendirme Uygulanan mulchın tohuma oluşturduğu yastık ortamı ve korumayla ilgili sunduğu faydalar uzun süredir bilinmektedir. Öncelikle tohumların toprakta alt katmanla temas halinde kalmasını sağladığı gibi tohumların bulunduğu ortamın sıcaklığını ve nemini dengeleyerek yağmur damlalarındaki “sıçrama” etkisinide sınırlamaktadır. Bu yöntemin klasik yöntemlere göre başlıca avantajları

• Doğal malzeme kullanımı

• Alan kaplama üstünlüğü • Uygulamada ve gelişimde ki hız

• Suyu ve nemi tutma özelliği

• Sağlıklı bitki gelişim ortamı sağlaması

• Uygun maliyet

c.Hydromulch yöntemi ile çimlendirme :

Bu yöntemde Hydroseeding uygulamasına göre farklı olan kullanılan mulch türü ve ek olarak kullanılan aktivatörlerdir. Nebati toprak yapısına sahip olmayan 2Y-1D ile 3Y-2D eğime sahip şev yüzeylerde başarı oranı yüksek bir uygulamadır. Uygulama yapılacak alanda öncelikle zemin yapısı, şev eğimi ve toprak durumu incelenmektedir. Yapılan incelemede iklim yapısı da göz önünde bulundurularak kullanılacak en uygun karışıma karar verilir. Hydromulch karışımında kullanılan malzemeler:

• Hydromulch BFM-EFM Mulch

• Karışım Tohum

• Organomineral Gübre

• Vegemax

• Biyolojik destekleyici

• Organik yapıştırıcı Hazırlanan karışım uygun Hydroseeder makinası ile uygulama yapılacak arazinin topoğrafik yapısına göre hortumla veya makine üzerindeki tabanca yardımı ile iki yönlü olarak yüzeyi kaplayacak ve bütünlük sağlayacak şekilde alana püskürtülerek gerçekleştirilmektedir.

d.Euromat yöntemi ile çimlendirme :

Bu yöntemde de kullanılan mulch diğer uygulamalardan farklılık göstermektedir. Erozyon katsayısı yüksek, Extrem arazi yapısına sahip, çorak ve verimsiz dik yüzeylerde başarı oranı yüksek bir uygulamadır. Uygulama yapılacak alanda öncelikle zemin yapısı, şev eğimi ve toprak durumu incelenmektedir. Yapılan incelemede iklim yapısı da göz önünde bulundurularak kullanılacak en uygun karışıma karar verilir. Euromat karışımında kullanılan malzemeler:

• EuromatFGMMulch

• KarışımTohum

• Organomineral Gübre

• OrganikGübre

• Vegemax

• Biyolojik destekleyici Hazırlanan karışım uygun Hydroseeder makinası ile uygulama yapılacak arazinin topoğrafik yapısına göre hortumla veya makine üzerindeki tabanca yardımı ile iki yönlü olarak yüzeyi kaplayacak ve bütünlük sağlayacak şekilde alana püskürtülerek gerçekleştirilmektedir.

e. Bioarmor uygulaması Erozyon katsayısı yüksek özel çözüm gerektiren, Dik ve dike yakın eğimlere sahip uzun şev yüzeylerde Hydromulch imalatı öncesi zemindeki

erozyonların minimuma indirgemek amacı ile kullanılan bir yöntemdir. Uygulama yapılırken mate malzemesinin zemine tamamen temas ettirilmesine dikkat edilmelidir.

f.Mate uygulaması yapılacak alanda malzemenin yüzeye tamamen temas edecek şekilde uygulanması çok önemlidir. Tamamen örtüştürülerek uygulama yapılamaz ise yağışlarla birlikte malzemenin su tutma kapasitesinden fazla olan su mate altından eğim boyunca tahribat yaratabilir. Bu nedenle tamamen örtüşmesi sağlanamayacak yüzeylerde Hydromulch veya Euromat uygulaması daha etkili bir çözüm yöntemidir.

g.Çelik ağ uygulaması Çelik ağ uygulaması daha çok yüzeysel taş yuvarlanma tehlikesi olan bölgelerde kullanılmaktadır. Hydromulch uygulaması öncesi şev yüzeyine ankrajlanarak uygulanmaktadır. Bio Armor uygulamasında olduğu gibi mümkün olduğunca yüzey teması sağlanması önemlidir.

g. Green Armor Sistemi Erozyon katsayısı yüksek özel çözüm gerektiren, dik eğime sahip uzun şev yüzeylerde destekleyici bir yöntemdir. Green Armor uygulamasında öncelikle yüzey taş vb malzemelerden temizlenmelidir. Daha sonra 3D geomat tamamen şev yüzeyine temas edecek şekilde ankrajlanarak sabitlenmelidir. Şev yüzeyler haricinde su kanalları ve nehir yataklarında da etkili bir yöntemdir.Green Armor imalatı tamamlandıktan sonra Hydromulch yöntemi ile tohumlama yapılarak imalat sonlandırılmaktadır.