OTOYOL ( KARAYOLLARI) PROJELERİNDE PEYZAJ TASARIMI-1 - Rahim Asar

Peyzaj uygulama projelerinin hazırlanmasında izlenecek tasarım prensipleri:

Günümüzde yoğun trafik ve artan ulaşım gereksinimlerini karşılamak üzere yapılan yüksek standartlı otoyollardaki peyzaj çalışmaları, bozulan ekolojik yapının düzetilmesi ve görsel açıdan yolun peyzaja kazandırılması yanında, trafiğin hızlı ve güvenli bir şekilde akışını sağlayan planlama ilkeleri ışığında yapılmalıdır.

Genel olarak yol peyzaj çalışmalarının yeterliliği, toprak stabilizasyonu, kar, güneş ve rüzgar gibi iklim etmenlerinin, olumsuz etkilerinin azaltılması, oto far ışıklarından korunma, gürültü ve toza karşı perdeleme, sinyal etkileri istenilmeyen objelerin görüş dışı bırakılması, yol boyunca seyahat edenlerin güzel bir perspektif içinde geçme imkanı oluşturularak sağlanabilir.

Otoyol peyzajında bir taraftan bu fonksiyonlar oluşturulurken diğer taraftan kompozisyon fikri de ön plana alınmalıdır. Bu amaçla otoyol peyzajında önemli bir kompozisyon elemanı olarak bitki materyali yukarıda belirtilen fonksiyonların yerine getirilmesinde önemli görevleri vardır. Bitki materyali, toprak stabilizasyonu, yolun kar ve rüzgar etkisinden, toz ve gürültüden korumasında yol çevresindeki istenilmeyen objelerin gizlenmesinde, bir sanat yapısını yada bir kavşağı haber vermede (sinyal etkisi) ve oto farlarının karşılıklı olumsuz etkilerini kaldırarak, kazaların azaltılmasında rol oynar. Ayrıca bu materyal, renk, doku, ölçü ve şekil özellikleriyle de çevresine katkıda bulunur.

Bir otoyolun çevresi ile uyum içinde bulunması da önemli bir düzenleme ilkesidir. Özellikle bu durum, kırsal kesimde kentsel kesimden çok daha etkin bir planlama ilkesidir. Bu nedenle seçilecek bitki materyalinin birçok özellikleriyle kırsal çevredeki doğal elemanlara ve bitki materyaline gerek şekil, gerek kitle etkisiyle, rengiyle, dokusuyla ve ölçüleriyle uyması istenir.

Otoyol üzerinde sürücülerin uzun mesafe görüşünü engellemeyecek nitelikte boylu, orta boylu ve çok boylanmayan şeffaf yapılı ağaç ve çalılarla kitleler oluşturularak kitle boşluk dengesi manzara serileri halinde düzenlenmelidir. Ağaçlandırma yapılırken özellikle yarma şevlerinden dolgu şevlerine geçiş kısımları sürekliliği sağlayacak şekilde bitkilendirilmelidir.

Modern yol peyzajı fonksiyonlarının yeterliliği ve estetik yönden çevreye olan katkıları peyzaj planlama ilkeleri ile gerçekleştirilmelidir. Otoyollarda karşılaşılan sorunlar ve yapılacak peyzaj çalışmalarının fonksiyonları aşağıda görüldüğü gibidir.

I - İnşaat tekniği yönünden peyzaj

-Toprağın stabilizasyonu

-Kar siperi oluşturma

-Çığ, kaya uçması ve taş düşmesine karşı siper

-Yüzey aşınmasını önleyerek drenaj sisteminin sağlıklı çalışmasını sağlama

II - Trafik tekniği yönünden peyzaj

-Yolun iyi bir görüş hattına sahip olması (optik yönlendirme) -Far ışıklarına karşı perdeleme

-Kazaları ve yanılmaları engellemek veya hafifletmek -Rüzgarın perdelenmesi

-Gürültü ve toza karşı perdeleme

-Görüş sınırları dışında bırakılan yada bırakılmak istenen objelerin gizlenmesi

III - Bozulan doğa yönünden peyzaj

-Yeniden yeşil bir çevrenin yaratılması

-Yol güzergahındaki değişik peyzaj ünitelerinin birbirine bağlanması -Birleştirme, değiştirme ve yeni bir peyzaj motifi oluşturma

-Yaralanan doğa parçasının tamir edilerek yeniden uygun hale getirilmesi

IV - Biyolojik yönden peyzaj

-Yaban hayatını koruma -Arılar için flora temini -Küçük mikro klima oluşturma

Peyzaj projelerinde bulunması gereken ana hedefler ise aşağıda sıralandığı gibidir. -Erozyon kontrolü sağlamakPeyzaj uygulama projelerinin hazırlanmasında izlenecek tasarım prensipleri:

Günümüzde yoğun trafik ve artan ulaşım gereksinimlerini karşılamak üzere yapılan yüksek standartlı otoyollardaki peyzaj çalışmaları, bozulan ekolojik yapının düzetilmesi ve görsel açıdan yolun peyzaja kazandırılması yanında, trafiğin hızlı ve güvenli bir şekilde akışını sağlayan planlama ilkeleri ışığında yapılmalıdır.

Genel olarak yol peyzaj çalışmalarının yeterliliği, toprak stabilizasyonu, kar, güneş ve rüzgar gibi iklim etmenlerinin, olumsuz etkilerinin azaltılması, oto far ışıklarından korunma, gürültü ve toza karşı perdeleme, sinyal etkileri istenilmeyen objelerin görüş dışı bırakılması, yol boyunca seyahat edenlerin güzel bir perspektif içinde geçme imkanı oluşturularak sağlanabilir.

Otoyol peyzajında bir taraftan bu fonksiyonlar oluşturulurken diğer taraftan kompozisyon fikri de ön plana alınmalıdır. Bu amaçla otoyol peyzajında önemli bir kompozisyon elemanı olarak bitki materyali yukarıda belirtilen fonksiyonların yerine getirilmesinde önemli görevleri vardır. Bitki materyali, toprak stabilizasyonu, yolun kar ve rüzgar etkisinden, toz ve gürültüden korumasında yol çevresindeki istenilmeyen objelerin gizlenmesinde, bir sanat yapısını yada bir kavşağı haber vermede (sinyal etkisi) ve oto farlarının karşılıklı olumsuz etkilerini kaldırarak, kazaların azaltılmasında rol oynar. Ayrıca bu materyal, renk, doku, ölçü ve şekil özellikleriyle de çevresine katkıda bulunur.

Bir otoyolun çevresi ile uyum içinde bulunması da önemli bir düzenleme ilkesidir. Özellikle bu durum, kırsal kesimde kentsel kesimden çok daha etkin bir planlama ilkesidir. Bu nedenle seçilecek bitki materyalinin birçok özellikleriyle kırsal çevredeki doğal elemanlara ve bitki materyaline gerek şekil, gerek kitle etkisiyle, rengiyle, dokusuyla ve ölçüleriyle uyması istenir.