HAYVANCILIĞIMIZ NEREYE GİDİYOR? - Servet Şenyiğit

          1960 yılında ülkemizde, 12.5 milyon baş sığır, 35 milyon baş  koyun, 25 milyon baş keçi ve 1.2 milyon baş manda olmak üzere  toplam hayvan varlığı 73 milyondu. Ülke nüfusumuzun 27  milyon 750 bin olduğunu düşünürsek büyük baş ve küçük baş hayvan varlığımız ülke nüfusumuzun neredeyse üç katı kadardı.

          2022 Haziran ayında, TÜİK verilerine göre : 17 milyon 700 bin baş sığır, 46 milyondan biraz fazla baş koyun, 12 milyon 300 bin baş keçi, ve 182 bin 700 baş manda olmak üzere toplamda 76 milyon 323 bin büyükbaş ve küçükbaş hayvan varlığımız var. 2022 yılında ülke nüfusumuz 84 milyon 680 bin kişi. Bu da bize, hayvan varlığının insan sayısının altına gerilemiş olduğunu göstermektedir.

          Bunu nasıl becerdik?  1980 karşı devrim darbesiyle Türkiye’ de yaşanan eksen kaymasıyla becerdik. Kenan Evren ve Turgut Özal marifetleriyle becerdik. Bu darbeyle Türk ekonomisi karma ekonomiden serbest piyasa ekonomisine döndü. Devlet kurumlarını ve mallarını “babalar gibi” sattılar. Türkiye Zirai Donatım Kurumu, YEMSAN (Yem Sanayi A.Ş.), İGSAŞ (İstanbul Gübre Sanayi A.Ş.), TÜGSAŞ (Türkiye Gübre Sanayi A.Ş.), Süt Endüstrisi Kurumu (SEK) gibi kurumlar özelleştirildi.

          Bunlar yetmezmiş gibi, batı bize kapalı ahırlarda kuru ve kesif yemle yapılan hayvancılığı dayattı. Bu Türkiye koşullarında sürdürülebilir değildir. Meraya dayalı hayvancılık hem sağlıklı hem de ekonomiktir. Meralarımızı koruyan yasalar ve mera koruma ile ilgili kurullarımız olsa da meralarımızı koruyamıyoruz. Betonlaşmaya ve bitkisel üretime kurban verdiğimiz meralarımızı etkili bir şekilde korumalıyız. Meralarımızı ıslah ederek hayvancılıkta daha verimli kullanılmasını sağlamalıyız. Meralar etkin ve adil kullanılmalıdır. Bu alanlar mera ihtiyacı olan üreticilerimize ücretsiz kullandırılmalıdır.

          Kullanılmayan ve kuruyan otlaklar ülke üretimine kazandırılmalıdır. Mera hayvancılığı yapan vatandaşlarımız çoğunlukla göçer hayvancılık yapanlardır. Göçer vatandaşlarımız ot neredeyse hayvanlarını oraya götürerek sağlıklı ve ekonomik bir faaliyet yürütmektedirler. Göçerlerimizin kolay ulaşım, yayla ve meralardan ücretsiz yararlanma ve su gibi konularda önlerini açmalıyız.

          Hayvancılığın devlet tarafından desteklenmesinde, hayvansal ürünlerin pazar fiyatlarının oluşmasında etkili tarımsal KİT’ lerin yeniden hayata geçirilmesi şarttır. Özelleştirilmiş, kapatılmış ya da etkisizleştirilmiş tarımsal kamu kurum ve kuruluşlar yeniden aktif hale getirilmelidir.

servetsenyigit@gmail.com

...