YABANCI KELİMELERE TÜRKÇE KARŞILIKLAR BULMANIN ÖNEMİ 1. Bölüm - Kader Ekiz

 Bu yazımda sizlere dilimize giren yabancı kelimelere Türkçe karşılıklar bulmanın neden önemli ve gerekli olduğunu örneklerle açıklamaya çalışacağım. Öncelikle “Yabancı Kelimelere Türkçe Karşılıklar” sözlüğünde dikkatimi çeken bazı örneklere değinmek istiyorum.

          Kelimelerin günümüzde halen Türkçe olmayan versiyonlarının (değişik biçim) kullanıldığını ancak bu kelimelerin zamanla çağın insanları tarafından kullanılarak yerleşeceğini, yaygınlaşacağını düşünüyorum ve umuyorum. Özellikle bu kelimelerden “aidat” (ödenti) hala kullanılmakta ancak Türkçe karşılığı yaygınlaşamamıştır.  Ajanda (andaç), ambiyans (hava), anekdot (öykü), anatomi (gövde bilim), angarya (yüklenti), anket (sormaca), anons (sesli duyuru), ansiklopedi (bilgilik), arşiv (belgelik), ateizm (tanrıtanımazlık), argüman (kanıt, dayanak), atmosfer (hava yuvarı), atom (öğecik), atölye (işçilik), avans (öndelik), bakiye (kalan), bandrol (denetim pulu), blender( karıştırıcı), bariyer (engebe), biyografi (özgeçmiş), blöf (kandırmaca), bodyguard( koruma), bone (başlık), bonkör (eli açık), botanik (bitkibilim), boykot (direniş), brifing (bilgilendirme), brunch (kuşluk yemeği), brüt (kesintisiz), buldozer (yol düzler), burjuva (kentsoylu), buton (düğme), by-pass (damar aktarma) vb. gibi örneklerime devam edeceğim. Bu arada yazımın başında benim bile öz Türkçelerini kullanmak için çaba sarf ettiğim halde yazımın doğal akışında kullandığım “versiyon” kelimesi; yazımın ana fikri olan Türkçe karşılıkları ile konuşma ve yazmanın aslında o kadar da kolay olmadığını, çaba isteyen bilinçli bir süreç olduğunu açıklamak içindir. Her zaman bütün yazılarımda vurguladığım, dilin canlı bir varlık olduğu ve yaşayan yüzyılın insanları tarafından kullanıldıkça, özendirildikçe dilde yaygınlaşacağını savunduğum konudur.

          Türkçe olanları tabi ki kullanmalıyız. Duyuldukça, konuşuldukça yaygınlaşacaktır dilimizdeki Türkçe kelimeler. Bu sadece TDK’nin görevi değil ana dili Türkçe olan her bir ferdin görevidir. Dilimizi korumanın benliğimizi, kimliğimizi korumak olduğunu unutmamamız gerekir. Hiçbir yabancı kendi ana dili ile konuşurken başka bir dile ait olan kelimeleri kullanmayı tercih etmez. Biz de tercih etmemeliyiz. Yine halen dilimizde Türkçe karşılığı olduğu halde yabancı diklerden dilimize giren kelimelere örnek vermem gerekirse call center (çağrı merkezi), cari (yürürlükte olan), catering (yemek hizmeti), cengaver (savaşçı), center (merkez), cereyan (akın), cetvel (çizelge, düzçizer), change (para değişimi), chat (sohbet), check in (giriş işlemi), checkup  ( tüm tanı, tam bakım), cheesecake (peynirli kek), çek etmek (yoklamak, denetimlemek), çip (yonga), dahil (iç, içsel), darphane ( para basımevi), data (veri), debriyaj (kavrama), defans (savunma), deforme (şekli bozulmuş), deklarasyon (bildiri), demo (tanıtım), dejenerasyon (yozlaşma), dekont (hesap belgesi), departman (bölüm), dizayn (tasarım), doping (uyarıcı), dublaj (seslendirme), dubleks (iki katlı) bunların en çok kullanılanların başında gelir.

         21. yüzyılda teknolojinin hızla ilerlemesi, küresel iletişim ve ticaretin giderek artması ve bunların ülkemizde de artarak devam etmesi bu ve bundan sonraki yazılarımda da ele alacağım birçok kelimenin dilimize girmesine engel olamayacaktır. Her dilde başka dillerden giren kelimeler vardır hatta bazı kelimelerin başka dillerde asla karşılıkları yoktur. Oysa görüyorum ki bizim dilimize giren hem teknoloji ile ilgili hem de diğer alanlardaki her yabancı kelimenin Türkçe karşılığı bulunmaktadır. TDK’nin çabasını takdir ediyorum. Lakin biz öğretmenler ve ana dile kafa yormuş eğitimciler, uzmanların çabası çok değerli ve yadsınamaz. Fakat genç okuyucularım ve x, y, z kuşaklarının da Türkçe kelimeleri kullanma konusunda her daim katkı sunmaları ve öz Türkçe konuşmaya gayret etmeleri bu hususta önemlidir.

          Bu yazımda verdiğim örnekler sadece Türkçeye giren yabancı kelimelerden bazılarıdır. Bundan sonraki yazılarımda farklı örnekler ile konumu daha da geniş bir çerçevede ele alacağım.