TÜRKMENİSTAN DA HİKAYEDEN SEÇİM YAPILDI. - Metin ATLI

 TÜRKMENİSTAN DA HİKAYEDEN SEÇİM YAPILDI.

                Türkmenistan’da bu Pazar seçim oldu. Baba bıraktı, oğlu geliyor. Geliyor diyorum çünkü yazıyı yazdığımda henüz seçim sonuçları belli olmamıştı. Ama seçimler zaten adet yerini bulsun diye yapılıyor.  Boşu boşuna seçim yapıyorlar, masraf yapıyorlar, tonlarca kağıt harcıyorlar. Nasıl olsa seçimi kazanacak kişi belli. Hatta alacağı oy oranı bile belli. Ama sorarsan demokratik bir ortamda, huzur ve güven ortamı içerisinde, coşkulu bir seçim oldu ve halkın büyük sevgisine mazhar olmuş Türkmenbaşı büyük bir oy farkıyla seçimi aldı. Hep aynı hikaye.

                  Daha önce Kazakistan’ı yazmıştık. Bugün de Türkmenistan’ı konuşalım mı? Türki Cumhuriyetlerinde yaşayan Türk halkı bağımsız değildi. Sovyetler Birliği’ne bağlıydılar. 30 sene önce Sovyetlerin dağılmasından sonra bağımsız oldular. Demokrasi, adalet, eşitlik gibi çok önemli konulardan hep mahrum kaldılar. Bağımsız oldular ama bu seferde Amerika, İngiltere gibi sömürge devletlerin pençesine düştüler. Bağımsız oldular ama bu sefer de diktatörlerin pençesine düştüler. Bu nedenle ne güçlü olabildiler ne de fakirlikten kurtulabildiler. Ama enteresandır oraya giden bir arkadaş dedi ki halkın çoğu  bunları normal olarak görüyormuş. Çünkü hiç başka bir ülke görmemişler. Medya yasağı olduğu için dünya da bu işlerin hep böyle olduğunu zannediyorlarmış.

            Türkmenistan Devlet Başkanı Kurbankulu Berdimuhammedov’dur. Ülkenin hem genelkurmay başkanı, hem başbakanı, hem de cumhurbaşkanıdır. Orduda hiç görev yapmamasına rağmen mareşal rütbesine sahiptir. Kendini ölene kadar başkan ilan etti. Ama ölmeden önce iktidarı oğluna bırakarak büyük bir lütuf gösterdi. Eskiden padişahlar vardı ama yanında vezir vardı, bir devlet erkanı vardı. Kararlar beraber alınıyordu. Burada her şey tek kişi, yani Türkmenbaşı. Türkmenistan dünyanın en özgür olmayan ülkesidir. 2019’da basın özgürlüğünde dünyada 180 ülke arasında 180’nci, yani en sonuncu olmuştur. Kuzey Kore 179.’cu olmuştur.

           Türkmenbaşı o kadar yetenekli ki masa tenisi, voleybol, futbol, basketbol bütün sporları biliyor. Bisikletle giderken tek elle mermi atabiliyor. Şarkı söyleyebiliyor.  Aynı zamanda yazar. Yazdığı kitapları kutsal kitap gibi herkese öptürüyor. İstersen öpme. Bir önceki Türkmenbaşının  yazdığı Ruhnama kitabı tüm Türkmenlerin kutsal kitabı ilan edildi.  Ata biniyor, araba rallisi yapıyor. Hepsinde birinci oluyor. Sıkıyorsa rallide başkanı biri geçsin. Sarayında 10 yaşında bir çocuğun kaldırabileceği ağırlıkta en hafif altından halteri kaldırdı. Ama herkes elleri patlarcasına ayakta alkışladı. Sıkıysa alkışlama.

              Siyah araba yasak. Çünkü Türkmenbaşına göre siyah araba uğursuzluk getiriyor.  30 yaş altı gençlerin ülkeden çıkması yasak. Sosyal medya yasak. Özel televizyon kanalı veya gazete yasak. Bir arkadaşım Türkmenistan’a gitti. Beğendiği yerlerde bir iki fotoğraf çekmiş. Hemen polis gelmiş, arkadaşı karakola götürmüş. Bir fotoğrafta bir kamu binasının ucu görünüyormuş. 2 saat sorguya çekmişler. Kendini zor anlatmış, bırakmışlar. Kimse Türkmenbaşı hakkında hiçbir eleştiri yapamıyormuş. Hemen biri diğerini ihbar ediyormuş. Bir Türkmenle görüştüm. Ülkenin kaymağını Türkmenbaşı ve yeğenleri yiyor dedi. Orada kanun yeğenler dedi.

                 Türkmenistan dünyada en fazla doğalgaz rezervlerine sahip 4. Ülke. Yanlış okumadınız. Müthiş bir doğalgaz ve petrol zengini. Ama hikaye aynı. Türkmen başı ve yedi sülalesi çok zengin. Halk ise fakir.  Bu kadar zengin ülkede asgari ücret aylık 376 dolar. Halkın nerdeyse yarısı işsiz. Türkiye’de gaz çıkacak zengin olacağız diyenlere duyurulur. Gaz çıkarmakla zengin olunmuyor. Herkes yurtdışına kaçmaya çalışıyor. Gittikleri ülkelerde ise en zor işleri yapmaya razılar. Yeter ki Türkmenistan’dan kurtulsunlar. Tek övündükleri şey doğalgaz, elektrik ve su bu ülkede bedavaydı. Ama 2018 yılında onlarda paralı oldu.

                      Kazakistan’da Nursultan Nazarbayev başkent Astana’nın adını değiştirdi ve kendi adını koydu. Artık Kazakistanın başkentinin adı Nursultan oldu.  Türkmenistan’ da ise Türkmen başı ocak ayının adını değiştirip kendi adını koydu,  Türkmenbaşı oldu. Nisan ayına annesinin adını koydu, kurbansultan oldu . Eylül ayına Türkmenbaşının yazdığı kitabının adını koydu, ruhnama oldu. Ruhnama yere konulmuyor, kirletilmiyor, eline alınca öpüp başına konuluyor. Aynı kutsal kitaplar gibi.

                        Geçenlerde başkan Kurbankulu Berdimuhammedov bir açıklama yaptı. Artık ülke yönetimini gençlere bırakmak lazım dedi. Herkes biraz umutlandı. Yoksa Türkmenistan da artık bir şeyler değişiyor muydu? Ama umut kısa sürdü. Kurbankulu yerini oğluna bırakacağını açıkladı. Bu Pazar seçim yapıldı ve seçimi tabiiki oğlu kazanacak. Başka bir ihtimal yok ki zaten.

               Şimdi bu Türkmenistan nasıl kalkınacak? Türki cumhuriyetleri bu sistemle, bu liderlerle nasıl güçlü olacak? İmkanı var mı? Şimdi tekrar düşünelim. Lidere bağlılık esastır deyip bu liderleri ne yaparlarsa yapsın desteklemek mi lazım. Yoksa bu diktatörlük sistemini, bu liderleri değiştirip demokratik ülkeler mi kurmak lazım.  Ne yapmak lazım?