TÜRKİYE’DE YENİ EĞİTİM ANLAYIŞI -

 Türkiye’de eğitim sistemi Tevhit-i Tedrisat’a dayanıyor. Geçen doksan yıl süre içinde 2012- 2013 öğretim yılında başlayan 4+4+4 uygulaması da dâhil olmak üzere zorunlu eğitimin süresi, okutulan dersler ve ders içerikleri konusunda birçok değişikliğe gidildi. Fakat 1924’ten bu yana eğitimin organizasyonu, finansmanı, amacı, işlevi ve felsefesi konusunda değişiklik yapılmadı.       

Hükümet icraatlarını, Yeni Türkiye Anlayışı olarak ortaya koydu. Modası geçmiş, merkeziyetçi ve durağan yapısı Yeni Türkiye’nin vizyonuna uygun değil. Yeni fikirleri eğitime dâhil edilmeli, Rekabete ve sivil inisiyatife açık olmalıdır.

Yeni Türkiye için ben de varım diyebilecek bir nesil yetiştirmelidir. Farlı okul türleri bulunmalıdır. Bunun için eğitimde reform yapmak şarttır. Eğitimi merkezden ayırmalıdır. Bizde eksik olan şeyler tamamlanmalıdır.

Öğretmen istihdamı, eğitimin içeriği, eleştirilerin muhatabı MEB ve hükümet olmalıdır. Okullarda uygulanan programlar için gerekli para çeşitlenmelidir. Eğitimin sorumluğunu sadece bakanlığa bırakmamalıdır. Eğitimle ilgili başka kuruluşlar da bu konuda sorumluluğu üzerine alabilecekler bulunmalıdır. Şimdiki uygulamalar merkeziyetçidir. Bu başarıyı artırmıyor. Ülkemizde 65 bin okul, 1 milyon eğitim çalışanı var, Bakanlık bu sorumluluğun üstesinden gelemiyor.

Radikal uygulamalar beklenmedik, sonuçlar ortaya çıkarabilir. Eğitim reformu ara çözümler ortaya koymalı, pilot uygulamalar yapmalı, kademeli olarak merkezden yerele yönelmelidir. Özel ödeneklerle eğitime yönelmek uygun yol olabilir.   

Türkiye’de reformların önünde birçok zorluklar var. Hukuk mevzuatı, Milli Eğitimin istihdam yapısı, Bürokratik yapılanma, kamuoyu direnci, güvenlik politikaları ciddi engeller olarak karşımıza çıkmaktadır. Hükümet isterse bu engellerin üstesinden gelir. Eğitim bütçesi hükümetin elini rahatlatmaktadır.

Zorluklar ve fırsatlar tedbirli olmayı gerektiriyor. Bunun için geçiş süresine ihtiyaç vardır. Bakanlık reform iradesini ortaya koymalıdır. Sivil öncelik önerileri bu sürecin aktif parçası olmalıdır. Cesur öneri ve teşebbüs ruhu en gereli koşuldur.

Çoklu bir modele yönelmeli ve buradan bir eğitim modeli üretmelidir. Özel okul sistemini geliştirmek lazımdır. Merkezi yetki belediyelere, okullara, vakıflara ve şirketlere şahıslara, ailelere ve eski öğrencilere devredilmelidir. Bakanlık denetim ve koordinasyon kurumu olmaya yönelmelidir. Özel okulların oranını artırmak gerekir.

Eğitimde özerkliğin ortaya çıkaracağı sonuçlar göz önüne alınmalıdır. Eğitim özekliğinin ortaya çıkaracağı sonuçları kabul etmeye hazır olmalıdır.

Reform için eğitimin istihdam yapısı değişmelidir. Özel işletmecilik gelişmeli, para ve müfredat durumuna odaklanmak gerekir. Zengin bölgelerdeki okulların satılması gerekir. Para ve eğitim programları tamamen işletmecinin sorumluluğunda olmalıdır. Burslu öğrenci okutma şartı getirilmelidir. Milli Eğitimde 1 milyon personelin çalışması özelleştirmeyi engeller.

Mevcut okullar kiralama yoluyla işletmelere devredilmelidir. Parası da devlet tarafından karşılanmalıdır. Bu kiralamalarda kar ve prestij amacı güden özel işletmeler tercih edilmelidir.

Öneri sunanlar cesaretlendirilmelidir. Eğitim sivilleşecek ve bağış sistemi ile çalışacaktır. Başka ülkelerdeki bu tür örnekleri alıp ülkemize getirmemelidir. Bize özgü bir model üretmeye çalışılmalıdır. İşbirliği ve uzlaşma kültüründen uzaklaşmamalıdır.